Eleonora’s Winckelboeck

Eleonora Verbeke Winckelboeck Brugge - fotografie Nicolas Doutreligne

Sinds 13 april is het pleintje bij de kruidentuin naast de apotheek van het Sint-Janshospitaal naar haar vernoemd. Toepasselijker kan haast niet: deze vrouw wist alles van kruiden.

Eleonora Verbeke, zuster-apothekeres in het Sint-Janshospitaal, was de eerste van de auteurs van het zogenaamde ‘Winckelbouck’. In dit werkboek, beschreef zij vanaf 1751 allerlei recepten voor geneeskundige bereidingen, maar ook voor alledaagse zoete recepten. Je leert in het boek onder meer hoe de zusters marmelades of gelei van jeneverbessen maakten. Het boek is helemaal geschreven in het Brugs. Er is sprake van: dooren van eijers, Veneetschen termetijn, ongepint wasch, ongesouten swyne vlaege, roo roosen, robarbe, queepeiren, keisen en genivers, van een tallioore, een seefde en een passe. Verder staat er: doet het in de passe en passet stijf uijt, roeren met een houtte spaeijken, een walleken op laeten commen, mingelen, rullen. Tenslotte is er: een bardelken, een ruijmerken, een steertepanne, een casserolle op een cafoir, een solverpriemken, een koecktje van ruggemeel, een brocktje, een salve voor de crauwte, een camerijckx, doekcxken, enz. enz. De recepten zijn opgetekend in een relatief makkelijk leesbaar handschrift en zelfs de Latijnse woorden krijgen een Brugse tongval. Het document is ook heel interessant om de volksbenaming van allerhande kruiden te kennen. Het boek heeft dan ook meer taalkundige dan geneeskundige waarde.

Je kan er ook recepten in terugvinden voor de bereiding van allerhande suikerwaren, die vroeger tot het monopolie van de apotheker behoorden: om amandel bisquyt te backen, om maccarons te backen, om marmelade te maecken, om herten te maecken, om keisen te confijten, om campaene te maecken. Zelfs een formule om punch te maken wordt niet vergeten.

Het boek ligt in het apotheekmuseum van het Sint-Janshospitaal. Ter ere van Eleonora Verbeke werd een geurenzoektocht voor kinderen ontwikkeld op basis van haar receptenboek. Helaas zijn er geen portretten meer van deze grande dame, maar je kan wel een idee krijgen van wat ze rook, toen ze eeuwen terug in haar vijzels en potten roerde. (Bron: Erfgoed Brugge)

 
Brugge Eleonora Verbeke pand - fotografie Nicolas Doutreligne 1
Eleonora Verbeke Winckelboeck Brugge - fotografie Nicolas Doutreligne